آنتی‌بادی‌هایی که بدن علیه برخی باکتری‌ها می‌سازد، با تخریب مانع مغزی وارد مغز می‌شوند و با چسبیدن به گیرنده‌های مغزی، سلول‌ها را فریب می‌دهند یا حتی باعث مرگ قسمت‌هایی از مغز و رفتار عجیب می‌شوند.
بهنوش خرم‌روز: یکی از اختلالات روانی مهم و می‌توان گفت شایع، اختلال وسواس است. رفتار وسواسی می‌تواند پر از تکرار، عدم اطمینان و دارای حد و مرزها و چارچوب‌های عجیب و غریب باشد. با پا به عرصه گذاشتن باکتری‌ها، ویروس‌ها و مانند آن، شاید لازم باشد برای درمان رفتار وسواسی، گاهی به جای روان‌شناس، به سراغ آنتی‌بیوتیک‌ها بروید!
چنان که گفته شد، مطالعات جدید، باورهای پیشین در زمینه عوامل اختلالات روانی را دچار تحول کرده‌اند. برخلاف انتظار بسیاری، مشخص شده که موجودات ذره‌بینی می‌توانند با ایجاد عفونت و تحریک سیستم ایمنی بدن، روی مغز و در نتیجه رفتار، تاثیر بسزایی داشته باشند، در حدی که فرد آلوده، رفتارهای عجیبی در حد یک اختلال روانی از خود نشان بدهد.
سامی مالونی، پسر 12 ساله سالمی بود که مثل اغلب هم‌سن و سال‌هایش، به مدرسه می‌رفت و علاقه زیادی به بازی داشت. یک روز مادر سامی متوجه شد که سامی به حیاط خلوت می‌رود و با چشمان بسته راه می‌رود، وقتی از او پرسید چه می‌کند، سامی جواب داد مشغول حفظ کردن است. شخصیت سامی رو به تغییر گذاشت. روز بعد مادر متوجه شد که سامی باز با چشم بسته در حیاط خلوت راه می‌رود و تنها از در پشتی خانه استفاده می‌کند. بعد او شروع کرد به حبس کردن نفس خود هنگام راه رفتن، سپس تنها از لباس‌هایی با رنگ خاص استفاده می‌کرد، به کسی اجازه نمی‌داد پنجره‌ها را باز کند و نمی‌گذاشت چراغ‌ها خاموش شوند. مادرش در این‌باره می‌گوید: «هر روز یک رفتار تازه ظهور می‌کرد. تنها در عرض 4 تا 6 هفته، ما کاملا درمانده شدیم.»
سامی ابتلا به وسواس و بعد اختلال توره مبتلا شد. (توره از انواع تیک است که با رفتارهای بدون کنترل پیچیده همراه می‌شود.) با بدتر شدن حال سامی، یکی از دوستان خانواده پیشنهاد کرد که سامی تست ابتلا به استروپتوکوک بدهد. استروپتوکوک‌ها باکتری‌های شایعی در دوران کودکی هستند که اغلب علامتی بیشتر از گلودرد ندارند. در آن زمان سامی خیلی لاغر شده بود و بدنش پر از زخم بود، چون بدن خود را می‌خراشید.
اثری از استروپتوکوک دیده نشد، اما پزشک متوجه نوعی عفونت در بدن سامی شد. با شروع مصرف آنتیبیوتیک، علایم رو به بهبود گذاشت و بعد از 6 ماه درمان، خانواده امیدوار شدند که حال سامی خوب خواهد شد. سامی 4 سال پیاپی تحت درمان با آنتیبیوتیک بود و هر بار از میزان دارو کم می‌کرد، اختلال عود می‌کرد.
حالا سامی 20 ساله است و هیچ علامتی از ابتلا به وسواس یا اختلال روانی دیگری در او دیده نمی‌شود. چه می‌شد اگر کسی متوجه عفونت در بدن او نمی‌شد؟
پزشکان دانشگاه اوکلاهوما بر این باورند که سامی نمونه نادری نیست. دکتر کانینگهام سال‌ها است روی عفونت‌های استروپتوکوکی کودکی کار می‌کند که به گفته او، می‌تواند باعث علایم توره، رفتارهای وسواس‌مانند و نوعی اختلال حرکتی به نام کره سیندنهام شود. (کره سیندنهام هم از اختلالات مربوط به تیک است و شامل هیجان‌های غیرقابل کنترل می‌شود).
به اعتقاد کانینگهام، دست‌کم در مورد کره سیندنهام، آنتی‌بادی‌هایی که بدن در مقابل نوعی از باکتری‌های استروپتوکوکی می‌سازد، گیرنده‌های قسمتی از مغز را که مسئول کنترل حرکتی است، می‌پوشاند. بدین ترتیب مانند مولکول‌های ناقل طبیعی اثر گذاشته و باعث آزاد شدن دوپامین در مغز می‌شوند که می‌تواند توضیح خوبی برای تیک و مشکلات هیجانی در کودکان آلوده باشد.
البته همه کودکانی که چنین علایمی دارند به عفونت با باکتری دچار نیستند. همچنین هیچ شاهدی مبنی بر این که واکسن‌ها بتوانند چنین تاثیری داشته باشند وجود ندارد.
بتی دیاموند، از موسسه پزشکی من‌هاست نیویورک هم در مطالعات خود نشان داده که آنتی‌بادی‌های مرتبط با بیماری خودایمنی سل جلدی، می‌تواند به مغز رسیده و با چسبیدن به گیرنده‌های ان.ام.دی.ای، باعث مرگ سلول‌های مغزی شود. همین امر می‌تواند توضیحی برای تغییرات خلقی و کاهش توانایی شناختی در افراد مبتلا باشد.
تغییر رفتاری به دلیلی که آنتی‌بادی توانسته از مانع خونی مغزی رد شود و البته نوع آنتی‌بادی بستگی دارد. وقتی مانع مغزی با التهاب دچار اختلال شود، آنتی‌بادی‌ها هیپوکامپ را نابود میکنند و باعث ایجاد اختلال در حافظه می‌شوند. وقتی مانع مغزی با هورمون استرس یعنی آدرنالین دچار آسیب شود، آنتی‌بادی‌ها غدد بادامی (آمیگدالا) را تخریب میکنند و باعث ایجاد احساس ترس در فرد می‌شوند.
دیاموند در این‌باره می‌گوید: «همه ما حتی وقتی هیچ بیماری نداریم، چندین تن آنتی‌بادی در بدن خود داریم و من مطمئنم این آنتی‌بادی‌ها روی مغز و در نتیجه رفتار و شخصیت ما تاثیر دارند.»
این مطالعات راهی تازه به سوی درمان اختلالات روانی هستند و مسیر ارزیابی و درمان اختلالات رفتاری و روانی را برای همیشه تغییر خواهند داد.
